Max Planck

Max Karl Ernst Ludwig Planck (1858-1947). Ξεκίνησε να σπουδάζει οικονομικές επιστήμες, αλλά γύρισε στη Φυσική και πήρε στα 21 του χρόνια το διδακτορικό τίτλο με μια εργασία σχετική με το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα. Μετά από αναθέσεις διδασκαλίας στο Μόναχο και στο Κίελο διορίστηκε το 1889 καθηγητής στο Βερολίνο, όπου έμεινε μέχρι το 1928 και δημιούργησε τις σημαντικότερες από τις εργασίες του. Στη διάρκεια των μελετών του για την εντροπία ασχολήθηκε από το 1894 με τη θερμική ακτινοβολία. Στην προσπάθεια να εξηγήσει θεωρητικά το φάσμα ακτινοβολίας μαύρων σωμάτων, διαπίστωσε ότι η ενέργειά τους δεν αποδίδεται με συνέχεια αλλά κατά τμήματα (κβάντα) και διατύπωσε το νόμο θερμικής ακτινοβολίας των μαύρων σωμάτων, θεμελιώνοντας έτσι ένα κλάδο της Φυσικής με ασύλληπτες προεκτάσεις, την κβαντική Φυσική. Αυτή η "νέα Φυσική" προκάλεσε σημαντικές ανακατατάξεις στην αντίληψη για τον κόσμο και τη φύση. Ήδη το 1905 γενίκευσε ο 'Αινστάιν τη θεωρία των κβάντων και διατύπωσε την υπόθεση των κβάντων φωτός, την οποία ο ίδιος ο Πλανκ αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό, δεδομένου ότι παρέμενε στην κλασική αντίληψη της αιτιότητας. Προς τιμή του μεγάλου επιστήμονα μετωνομάστηκε ένα μεγάλο ερευνητικό ίδρυμα της Γερμανίας σε "Max- Planck- Institut".

Νόημα και όρια της θετικής επιστήμης

Max Planck
επιμέλεια: Ι. Ν. Μαρκόπουλος
μετάφραση: Ι. Ν. Μαρκόπουλος
University Studio Press, 1998

Μέσα από έναν μεστό, αλλά και δοσμένο με μεγάλη εκφραστικότητα λόγο, ο Planck οικοδομεί στην ομιλία του αυτή, βήμα προς βήμα, με επιστημονική σαφήνεια και υπομονή, την κοσμοεικόνα της φυσικής επιστήμης, καταδεικνύοντας συγχρόνως την αναγκαιότητά της αλλά και τα όρια, όπως και τη σχετικότητα της επιστημονικής μας γνώσης, που ακατάπαυστα παλεύει να απεγκλωβιστεί από το φαίνεσθαι και να ταυτιστεί με το είναι. Πιστός στον δρόμο του επιστημονικού ρεαλισμού, ο Planck προσπαθεί ωστόσο να γεφυρώσει με την κοσμοθεωρία του τον ιδεαλισμό και τον υλισμό, προτείνοντας μια Διαλεκτική, που δεν αποκλείει το θρησκευτικό αίσθημα του ανθρώπου και τις βαθύτερές του υπαρξιακές ανησυχίες.

 

Όψεις της φυσικής θεωρίας

Max Planck
μετάφραση: Γιώργος Κατσιλιέρης
Κάτοπτρο, 1997

Το βιβλίο αποτελεί μια πολύτιμη συλλογή δοκιμίων του νομπελίστα και πρωτεργάτη της κβαντικής επανάστασης Max Planck. Σε αυτό, ο μεγάλος φυσικός διερευνά τις θεμελιώδεις ιδέες της φυσικής, περιγράφει πώς εμφανίστηκαν οι νέες ηλεκτρομαγνητικές θεωρίες, εξετάζει διεισδυτικά τη σύγκρουση μεταξύ των θεωριών της μηχανικής, της ηλεκτροδυναμικής και της θερμοδυναμικής -και δείχνει την κατεύθυνση προς την πιθανή σύνθεσή τους-, περιγράφει πώς εξελίχθηκε η έννοια του φωτός. Στις σελίδες του βιβλίου αντανακλάται ο ενθουσιασμός της επιστημονικής κοινότητας κατά την πρώτη φάση της κβαντικής επανάστασης, καθώς και η προσωπική πορεία του συγγραφέα προς την ανάπτυξη της μνημειώδους θεωρίας του. Η ιστορική αξία του βιβλίου είναι κάτι περισσότερο από προφανής.